Home
syllabus of Dravyaguna
Dravyaguna Persons Address
Important Links
Research activity
BAMS syllabus 110 Detailed Drugs Alphabetical information
A 1-13
B 14-23
C 24-25
D 26-32,110
E,F 33-34
G 35-38
H,I 39-41
J 42-46
K 47-61
L 62-63
M 64-69
N,O 70-72
P,Q 73-79
R 80-81
S 82-94
T 95-99
U-100
V.101-107
Y.108-109
Table of 110 main drugs
128 Sub main drugs
WHOs Essential Drug List
Principles of general Pharmacology
plant extracts
Contact us

Medicinal plants (Dravyaguna)

S 82-94

SN  हिन्दी नाम 

82  सैरेयक
83 शल्लकी
84 सप्तपर्ण
85 सर्पगंधा
86 सारिवा
87 शालपर्णी
88 शाल्मली
89 शंखपुष्पी
90 शतावरी
91 शतपुष्पा
92 शोभान्जन
93 शिरीष
94 श्योनाक

82.Click slide show of Barleria prionitis

 82. सैरेयक  (कुष्ठघ्न)

FAMILY  - Acanthaceae

LATIN  NAME  - Barleria prionitis

पर्याय          - सहचर,झिण्टी,पियाबासा    

MORPH  गुल्म

Chem. Compo -   

गुण  लघु  

रस  - तिक्त,मधुर    

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग - कुष्ठ,वातरक्त,कण्डु, विषहर,केशरंजक

प्रयोज्यांग  - पंचांग

DOSE  - 10-20 ml     

विशिष्ट योग  -

83.Click slide show of Boswellia serrata

83. शल्लकी  (पुरीषविरजनीय)

FAMILY  - Burseraceae

LATIN  NAME  - Boswellia serrata

पर्याय        - सुस्रवा,गजभक्ष्या,सलई,कुन्दुरू

Eng. Name  - Indian olibanum tree    

MORPH  वृक्ष

Chem. Compo - oleo resin gum, Boswellia oil   

गुण  - लघु,रूक्ष

रस  - कषाय,तिक्त,मधुर    

विपाक  - कटु

वीर्य  - शीत

आमयिक प्रयोग  - पित्त,श्लेष्म,अतिसारहर, रक्तपित्त,व्रणहर,पुष्टिकर,अर्शहर

प्रयोज्यांग  - निर्यास

DOSE  - 1-3 gm     

विशिष्ट योग  -

84.Click slide show of Alstonia scholaris

84. सप्तपर्ण  (विषमज्वरघ्न)

FAMILY  - Apocynaceae  

LATIN  NAME  - Alstonia scholaris

पर्याय        - विशालत्वक,शारद,विषम्च्छद,छितवन

Eng. Name  - Dita   

MORPH  वृक्ष

Chem. Compo - Ditamine   

गुण  - लघु,स्निग्ध

रस  - तिक्त,कषाय    

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - व्रण,वातकफहर,कुष्ठ, जन्तुघ्न,दीपन,गुल्महर,श्वास,विषमज्वरहर

प्रयोज्यांग  - त्वक

DOSE  - 50-100 ml     

विशिष्ट योग  - सप्तच्छ्दादि-क्वाथ-वटी-तैल

85.click slide show of Rauwolfia serpentina

85. सर्पगंधा  (निद्राजनन)

FAMILY  - Apocynaceae  

LATIN  NAME  - Rauwolfia serpentina

पर्याय          - चन्द्रमार,धवलविटप

Eng. Name  -    

MORPH  क्षुप

Chem. Compo  - Reserpine   

गुण  - रूक्ष  

रस  - तिक्त   

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - शामक,उच्चरक्तचाप, उन्माद,अनिद्रा,अपस्मारहर,मानसिकव्याधिहर

प्रयोज्यांग  - मूल

DOSE  - 1-2 Gm     

विशिष्ट योग  - सर्पगन्धाघन वटी

86.click slide show of Hemidesmus indicus

86. सारिवा  (रक्तप्रसाधन

FAMILY  - Asclepidaceae  

LATIN  NAME  - Hemidesmus indicus

पर्याय    - उत्पलसारिवा,गोपवल्ली,अनन्तमूल,कपूरी

Eng. Name  - Indian sarsaparilla    

MORPH  लता

Chem. Compo  - Methoxy salicylic aldehyde   

गुण  - गुरु,स्निग्ध  

रस  - मधुर,तिक्त   

विपाक  - मधुर

वीर्य  - शीत

आमयिक प्रयोग  - शुक्रकर,अग्निमांद्य,अरुचि, श्वास,कास,आम,विषनाशन,त्रिदोषहर,रक्तप्रदरहर

प्रयोज्यांग  - मूल

DOSE  - 5-10 gm     

विशिष्ट योग - सारिवादि-क्वाथ-वटी-अवलेह-आसव

87.click slide show of Desmodium gangeticum

87. शालपर्णी  (अंगमर्द प्रशमन

FAMILY  - Leguminosae  

LATIN  NAME  - Desmodium gangeticum

पर्याय               - विदारीगन्धा,अंशुमती,सरिवन   

MORPH  क्षुप 4 फीट

Chem. Compo  - Resin   

गुण  - गुरु,स्निग्ध

रस  - मधुर,तिक्त   

विपाक  - मधुर

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - वमन,ज्वर,श्वास,अतिसार, शोष,त्रिदोषनाशक,रसायन,विष,कृमिहर  

प्रयोज्यांग  - पंचांग

DOSE  - 50-100 ml     

विशिष्ट योग    - शालपर्ण्यादि क्वाथ,दशमूलारिष्ट

88.click slide show of Salmalia malabarica

88. शाल्मली  (पुरीषविरजनीय)

FAMILY  - Bombacaceae

LATIN  NAME  - Salmalia malabarica

पर्याय          - मोचा,पिच्छिल,रक्तपुष्प,स्थिरायु,कंटकाढ्य,तुलिनी,सेमल

Eng. Name  - Silk cottan tree   

MORPH  वृक्ष 125 फीट

Chem. Compo  - Tannic acid, Gallic acid   

गुण  - लघु,स्निग्ध,पिच्छिल

रस  - मधुर   

विपाक  - मधुर

वीर्य  - शीत

आमयिक प्रयोग  - शीतल,रसायन,वातरक्त, रक्तपित्त,संग्राही,वृष्य,पौष्टिक,युवानपिडिकाहर

प्रयोज्यांग  - मूल,पुष्प,फल,निर्यास

DOSE  - 3-6 gm     

विशिष्ट योग  - शाल्मलिघृत

89.Click slide show of Convolvulus pluriculis

89. शंखपुष्पी  (मेध्य)

FAMILY  - Convolvulaceace

LATIN  NAME  - Convolvulus pluriculis

पर्याय          - क्षीरपुष्पी,मांगल्यकुसमा

Eng. Name  dwarf morning glory

MORPH  - बहुवर्षायु क्षुप  

Chem. Compo  - Shankhpuspine   

गुण  - स्निग्ध,पिच्छिल  

रस  - तिक्त   

विपाक  - मधुर

वीर्य  - शीत

आमयिक प्रयोग - सर,मेध्य,वृष्य,रसायन,मानसरोगहर,अपस्मार,विष,कुष्ठहर,स्मृति,कान्तिप्रद प्रयोज्यांग  - पंचांग

DOSE  - 10-20 ml     

विशिष्ट योग  - शंखपुष्पी पानक,मेध्यकषाय

90.Click slide show of Asparagus racemosus

90. शतावरी  (वॄष्य

FAMILY  - Liliaceae

LATIN  NAME  - Asparagus racemosus

पर्याय              - बहुशुता,शतवीर्या,शतमूली,अतिरसा

Eng. Name  - Butter milk root    

MORPH  लता

Chem. Compo  - Saponin   

गुण  - गुरु,स्निग्ध  

रस  - मधुर,तिक्त    

विपाक  - मधुर

वीर्य  - शीत

आमयिक प्रयोग -रसायन,मेध्य,अग्निवर्धक,शोथहर, पुष्टिदायक,स्तन्यवर्धक,शुक्रवर्धक, चक्षुष्य,वातपित्तहर

प्रयोज्यांग  - कन्द  

DOSE  - 3-6 Gm     

विशिष्ट योग     - शतावरीघृत,नारायणतैल,विष्णुतैल

91.Click slide show of Anethum sowa

91. शतपुष्पा  (वातानुलोमन)

FAMILY  - Umbelliferare

LATIN  NAME  - Anethum sowa

पर्याय          - छत्रा,सोया  

Eng. Name  - Dill   

MORPH  क्षुप

Chem. Compo  - Vol oil   

गुण  - लघु,रूक्ष,तीक्ष्ण

रस  - कटु,तिक्त   

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - अग्निदीपक,तीक्ष्ण, वातानुलोमन,व्रण,शूल,नेत्ररोगहर

प्रयोज्यांग  - अर्क,तैल

DOSE  - 1-3 Gm     

विशिष्ट योग  - शतपुष्पार्क

92.Click slide show of Moringa oleifera

92. शोभान्जन  (स्वेदोपग)

FAMILY  - Moringaceae

LATIN  NAME  - Moringa oleifera

पर्याय               - शिग्रु,तीक्ष्णगन्धा,मोचक,अक्षीव

Eng. Name  - Drumastic plant    

MORPH  वृक्ष

Chem. Compo - Moringine, Pterygospermine   

गुण  - लघु,रूक्ष,तीक्ष्ण   

रस  - कटु,तिक्त   

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - अग्निदीपक,तीक्ष्ण,चक्षुष्य, शोथ,कृमि,मेदोरोग,अपची, विष,गलगन्ड,व्रणहर,पत्र-वेदनाहर

प्रयोज्यांग  - बीज,मूलत्वक

DOSE  - 1-3 Gm     

विशिष्ट योग  - शोभाञ्जनादि लेप

93.click slide show of Albizzia lebbeck

93. शिरीष  (विषघ्न)

FAMILY  - Mimosoideae

LATIN  NAME  - Albizzia lebbeck

पर्याय                - शुकतरु,कपितन,भन्डीर,शुकप्रिय    

MORPH  वृक्ष

Chem. Compo  - Tannin,Saponin   

गुण  - लघु,रूक्ष,तीक्ष्ण  

रस  - कषाय,तिक्त,मधुर   

विपाक  - कटु

वीर्य  - कोष्ण

आमयिक प्रयोग  - वातहर,शुक्रस्तम्भन,शोथ, विसर्प,विष,कास,गन्डमालाहर

प्रयोज्यांग  - त्वक,पत्र,बीज,पुष्प

DOSE  - 3-6 gm     

विशिष्ट योग  - महाशिरीष अगद,शिरीषारिष्ट

94.Click slide show of Oroxylum indicum

94. श्योनाक  (उपशोषक

FAMILY  - Bignoniaceae

LATIN  NAME  - Oroxylum indicum

पर्याय          - टुण्टुक,कुटन्नट,भल्लूक,पृथुशिम्ब,सोनापाठा

Eng. Name  -   

MORPH  वृक्ष 40 फीट

Chem. Compo  - Oroxylin, Baicalein   

गुण  - लघु,रूक्ष  

रस  - मधुर,तिक्त,कषाय   

विपाक  - कटु

वीर्य  - उष्ण

आमयिक प्रयोग  - अग्निदीपक,मलसंग्राहक, शोथ,अतिसार,आमातिसार,संग्रहणी,

कर्णस्राव-शूलहर

प्रयोज्यांग  - मूलत्वक

DOSE  - 3-6 Gm     

विशिष्ट योग  - बृहत्पञ्चमूल क्वाथ