70.click slide show of Mesua ferrea
70. नागकेशर
(रक्तस्तम्भन)FAMILY - Guttiferae
LATIN
NAME - Mesua ferrea
पर्याय - नागपुष्प,चाम्पेय,नागचम्पा,पीलानागकेशर
Eng.
Name - Mesua
MORPH
- वृक्ष मध्यम
Chem.
Compo - Mesuol, oil
गुण - लघु,रूक्ष
रस - कषाय,तिक्त
विपाक - कटु
वीर्य - कोष्ण
आमयिक
प्रयोग - आमपाचन,ज्वर,कण्डू, स्वेद,छर्दि,ह्रल्लास,दुर्गन्ध, - कुष्ठ,वीसर्प,पित्त,विष,रक्तपित्त-प्रदर-अतिसार-अर्श
प्रयोज्यांग - पुंकेशर
DOSE
- 1-3 Gm
विशिष्ट
योग - नागकेशरचूर्ण,पुष्यानुग
चूर्ण
71.Click slide show of Azadiracta indica
71. निम्ब
(कण्डूघ्न)FAMILY
- Meliaceae
LATIN
NAME - Azadiracta indica
पर्याय -
पिचुमर्द,अरिष्ट,हिंगुनिर्यास
Eng.
Name - Margosa tree
MORPH - वृक्ष
Chem.
Compo - Nimbine,tannine
गुण
- लघु
रस
- तिक्त,कषाय
विपाक - कटु
वीर्य - शीत
आमयिक प्रयोग -
चक्षुष्य,कृमि,विष,अरोचक, कुष्ठ,गुल्म,मेह,भेदन,ज्वर,व्रण,अहृद्य
प्रयोज्यांग -
त्वक,पत्र,बीज,फल,मूल
DOSE - 1-3 Gm
विशिष्ट योग
- निम्बादि-तैल-चूर्ण-रिष्ट
72.Click slide show of Vitex nigundo/Nirgundi
72. निर्गुण्डी
(वेदनास्थापन)FAMILY - Verbaenaceae
LATIN
NAME - Vitex nigundo
पर्याय - सम्हालू,सिन्दुवार,हरेणुका
Eng.
Name - Five leaved chaste
MORPH
- गुल्म
Chem.
Compo - Volatile oil
गुण - लघु,रूक्ष
रस - कटु,तिक्त
विपाक - कटु
वीर्य - उष्ण
आमयिक
प्रयोग - केश्य,नेत्रहित,शूल,शोथ, आमवात,कृमि,कुष्ठ,अरुचि,ज्वर
प्रयोज्यांग - मूल,पत्र,बीज
DOSE
- 1-3 Gm
विशिष्ट
योग - निर्गुण्डी-कल्क-तैल
|